Vouchers: direct btw betalen, later of nooit?

I.                         Wat is een voucher en welke soorten bestaan er?

A.       Voorwaarden om van een voucher te kunnen spreken

Van een voucher is pas sprake als voldaan is aan de volgende twee voorwaarden (art. 1, §15, 1° W.Btw) :

• Het gaat om een bon verkregen tegen betaling: minstens in één fase van het distributieproces is de bon dus aangekocht door een of andere partij.
• De houder van de bon heeft geheel of gedeeltelijk recht op een bepaalde goederenlevering of dienstprestatie.

Een voucher is geen gratis bon. Dat bestaat ook, maar daarop zijn de btw-regels van vouchers niet van toepassing. Denk o.m. aan een fabrikant die een nieuw product op de markt brengt en gratis bonnen uitgeeft om dat product te introduceren aan de consument. Dat zijn dus ook bonnen, maar die zijn niet gekocht door iemand in het distributieproces.

Een typisch voorbeeld van een voucher is de gekende Bongo-bonnen die u recht geven op een gratis overnachting in een hotel, een gratis maaltijd in een brasserie, enz.

Cadeaucheques zijn ook voorbeelden van vouchers. Dat kan dan gaan om een cadeaucheque van een bepaalde winkel, maar ook van een keten van winkels.

In feite zijn er twee verschillende soorten vouchers. Zo is er enerzijds een voucher voor enkelvoudig gebruik of single-purpose voucher (SPV) en anderzijds een voucher voor meervoudig gebruik of multi-purpose voucher (MPV).

Elke soort voucher krijgt zijn eigen specifieke btw-behandeling. In dit verband is het dan belangrijk om eerst te weten met welke soort voucher u te maken heeft.

B.       Vouchers voor enkelvoudig gebruik

Dat is kortweg een voucher waarbij de volgende gegevens bekend zijn op het tijdstip van uitgifte ervan (art. 1, §15, 2° W.Btw) :

• de plaats van de goederenlevering of de dienstprestatie waarop de voucher betrekking heeft (in België of in het buitenland); en
• het btw-bedrag dat verschuldigd is over die goederen of diensten: dat veronderstelt dat zowel de maatstaf van heffing als het toepasselijke btw-tarief bekend zijn.

Een type voorbeeld van een voucher voor enkelvoudig gebruik is een bon waarmee u enkel boeken kunt aankopen in alle in België gelegen winkels van een bepaalde keten van boekhandels. Hier is dan onmiddellijk duidelijk wat u kunt kopen met die bon – nl. een boek-, en waar u die kunt kopen in België – en we weten ook onmiddellijk de maatstaf van heffing van de btw, nl. de waarde van die bon. We weten ook direct het btw-tarief dat van toepassing is, nl. 6%, want het enige dat u kunt kopen is een boek, en daarbij geldt 6% btw.

Nog een toepassing van een voucher voor enkelvoudig gebruik is een toegangskaartje voor de bioscoop. Het enige dat u er mee kunt doen is naar de cinema gaan, dus de maatstaf van heffing is gekend en het btw-tarief ook.

Een bon voor een knipbeurt bij een kapper is evenzeer een voucher voor enkelvoudig gebruik, net zoals ook een toegangskaartje voor een museum.

C.      Vouchers voor meervoudig gebruik

Dat is kortweg de restcategorie. De vouchers voor meervoudig gebruik zijn immers alle vouchers die niet als vouchers voor enkelvoudig gebruik aangemerkt kunnen worden (art. 1, §15, 3° W.Btw) .

Bij de uitgifte of de verkoop van een voucher voor meervoudig gebruik bestaat er nog onduidelijkheid over:

• de plaats van de goederenlevering of de dienstprestatie die tegen inwisseling van de voucher zal worden verricht; en/of
• het btw-bedrag dat verschuldigd zal zijn over die goederen of diensten.

Stel, u krijgt een restaurantbon waarmee u alleen in Belgische restaurants terecht kan. Het is dan wel geweten waar u die bon zal verzilveren en dus waar die dienstprestatie plaatsvindt, maar het is bij uitgifte van die bon uiteraard niet geweten hoeveel btw erop verschuldigd is. Voor de maaltijd geldt immers het btw-tarief van 12% en voor de wijn en andere alcoholische dranken is dat 21%, en uiteraard weet u op voorhand niet hoeveel u zal eten en hoeveel u zal drinken met die bon.

Een andere klassieker van een voucher voor meervoudig gebruik is een bon waarmee u een hotelovernachting kunt boeken naar keuze uit een lijst van hotels in diverse landen. Het is dan vooraf niet geweten waar de btw zal verschuldigd zijn.

Een boekenbon is een voucher voor enkelvoudig gebruik, maar als u met die bon ook dvd’s kunt kopen, dan is het echter een voucher voor meervoudig gebruik. Het btw-tarief staat dan immers niet meer vast.

II.                      Btw-regime van vouchers

A.       Vouchers voor enkelvoudig gebruik

Op het moment van verkoop van de bon, is de btw daarop af te dragen. Bij de verkoop van een voucher van € 30 waarmee enkel boeken aangekocht kunnen worden in een Belgische boekhandel, moet m.a.w. 6% btw aangerekend worden op het moment waarop de voucher verkocht wordt. Voor btw-doeleinden handelt men dus eigenlijk alsof het boek zelf reeds verkocht werd op het moment waarop de voucher werd verkocht.

Wordt de voucher niet gebruikt binnen de vervaltermijn, dan is die reeds afgedragen btw verloren. De verkoper of de koper kunnen de reeds afgedragen btw m.a.w. niet terugvragen.

B.       Vouchers voor meervoudig gebruik

Op het moment van inruiling is btw verschuldigd. De verkoop van vouchers voor meervoudig gebruik voorafgaand aan de effectieve inruiling daarvan tegen een goed of dienst, is dus niet aan btw onderworpen.

De verkoop van vouchers voor meervoudig gebruik blijft buiten de btw-sfeer en dient ook niet opgenomen te worden in de periodieke btw-aangifte (ook niet in rooster 00 of 47), noch opgenomen te worden in de witte kassa van de horeca-uitbater.

De kosten die bijkomend worden aangerekend aan de klant bij de uitgifte van een voucher voor meervoudig gebruik, zoals verzendingskosten, kosten van personalisatie en grafisch design, enz., zijn wel te belasten tegen het normale btw-tarief van 21% (circ. 2020/C/121, 18.09.2020, 5.2.1.) . Ook eventuele promotie- of reclamediensten die door de uitgever van de voucher worden aangerekend, zijn te belasten tegen het normale btw-tarief van 21%.

Wordt de voucher voor meervoudig gebruik niet gebruikt binnen de vervaltermijn, dan is er nooit btw verschuldigd. Er moet in dat geval dus ook geen regularisatie gebeuren om alsnog de verschuldigde btw te voldoen.